Oporajeo is een door de werkers geleidde fabriek in Dhaka (Bangladesh) die jute-producten maakt. Het is geboren uit de extreme uitbuiting van arbeiders in de kledingfabrieken in het land. En specifiek uit de dodelijkste brand in een kledingindustrie in de wereldgeschiedenis, waar 1136 mensen het leven verloren. Met de hulp van vrijwilligers die te hulp schoten na de ramp en arbeidsrechten-activisten, richtten overlevenden van de brand in 2013 een fabriek op onder werkerscontrole. In 2015 werd de fabriek door onbekenden in brand gestoken. De aanval vernietigde alle naaimachines en 19.000 tassen. Maar de werkers wisten opnieuw door te zetten, en begonnen een nieuwe fabriek aan de andere kant van de grote hoofdstad Dhaka. Tegenwoordig zijn er zo’n 280 werkers. Hun grote succes ondanks alles wordt onderstreept door hun naam – in het Bengali betekent het ‘Onoverwinnelijk.’ Zeg dat wel!
De verschrikkelijke brand vond plaats op 24 april 2013. Vrijwilligers schoten te hulp, maar realiseerden zich al snel dat er meer gedaan moest worden dan puin ruimen en redden wie er nog te redden viel. Dat er meer nodig was dan liefdadigheid. Ze begrepen de noodzaak om solidair samen te werken om mensen te helpen hun levens opnieuw op te bouwen. En dit betekende ook werk vinden voor diegenen die nu geen inkomen meer hebben. Al op 24 juni ging het bedrijf van start, met 7 overlevenden van de ramp. Binnen 18 maanden was de fabriek gegroeid tot 33 werkers, waarvan de meesten overlevenden van de ramp. Er werd medische ondersteuning georganiseerd voor de fysieke en mentale gevolgen van de ramp, en een school opgezet voor de kindereneren van de werkers.
Toen, in de avond van 24 maart 2015, vond er een vernietigende brand plaats in de fabriek van Oporajeo. De hoofdschakelaar van de electricicteit stond uit, dus de onderzoekers stelden vast dat de gebruikelijke oorzaak van dit soort branden – het elektriciteitnetwerk – hier niet aan de hand was. Ook kwamen ze er achter dat er was ingebroken via de achterdeur. Hier was duidelijk sprake van brandstichting. Maar opnieuw toonden de werkers van Oporajeo zich als een fenix die herrees uit de as. Nu is het sterker dan ooit, met meer werkers en een ijzersterke reputatie als kwaliteitsproducent. In 2019 begon het ook een project met de Engelse arbeidsrechtengroep No Sweat, die duizenden t-shirts van Oporajeo importeerde. Wie weet kunnen wij iets soortgelijks gaan doen!
“Iedereen hier bij Oporajeo is gelijk. Wij zijn werkers, we maken gezamenlijke beslissingen en zorgen er voor dat iedereen dezelfde rechten heeft! No Sweat is goed bezig door de aandacht te trekken daar werkerscoöperatieven als een alternatief model. Het bewustzijn dat ze creëeren is belangrijk voor bredere solidariteit. En die solidariteit hebben we nodig wil ons initiatief succesvol zijn.”
– Kazi, werker bij Oporajeo.
“De hongerloon-fabrieken verdwenen niet toen we ‘ethische consumptie’ kregen. Het betekende alleen maar dat grote bedrijven bepaalde ‘ethische’ zetten deden, en over te komen alsof ze verantwoordelijkheid namen. Veel ervan focust op ecologische issues, terwijl bijna niemand het meer over de rechten van werkers en steun voor vakbonden heeft.”
Ambitie met idealen
Nu heeft Oporajeo zich het ambiteuze doel gesteld de voornaamste exporteur van jute-producten uit Bangladesh te worden. Maar daarbij hun idealen niet uit het oog te verliezen. Het is lid geworden van de Business Social Compliance Initiative (BSCI). Omdat zelfs de beste slager maar beter niet zijn eigen vlees kan keuren, wordt er door o.a. onafhankelijke audits van werkomstandigheden, workshops en dialoog nog eens extra verzekerd dat het er goed aan toe blijft gaan in de fabriek. Oporajeo garandeert dan ook:
- Er wordt geen gebruik gemaakt van kinderarbeid of dwangarbeid.
- Er wordt niet gediscrimineerd.
- Er is gender-gelijkwaardigheid.
- Er is vrijheid van associatie (bijvoorbeeld in vakbonden).
- Er zijn goede werkomstandigheden
- Er wordt geïnvesteerd in de werkers.
- Men wordt eerlijk betaald.
- Er zijn kansen voor achtergestelde producenten
- Er is transparantie en er wordt verantwoording afgelegd.
- Er wordt milieu-vriendelijk geproduceerd en geëxporteerd (lees meer hieronder).
Ecologisch & Gezond
Klimaatverandering is natuurlijk een enorm probleem wereldwijd, maar in Bangladesh is de situatie extra schrijnend. Het straatarme land produceert weinig CO2-uitstoot, maar lijdt wel enorm onder de effecten van de uitstoot van andere landen. Tropische cyclonen kosten het land al 1 miljard per jaar, en als er een flinke overstroming plaatsvindt, kan de economie een klap krijgen van maarliefst 9%. Tegen 2050 zou eenderde van de landbouwproductie van het land verloren kunnen zijn gaan door de grotere veranderlijkheid van het weer en extreem weer. Meer dan 13 miljoen mensen moeten mogelijk zelfs vluchten. (Bron)
Het is dan ook niet verbazend dat in een bedrijf waar de mensen het zelf voor het zeggen hebben, in plaats van bazen en aandeelhouders die óf ver weg wonen óf zich wel een veilig plekje kunnen kopen, een sterke milieu-ethiek heeft. Het implementeert hierbij het zogenaamde Green Supply Chain Management (GCSM) en principes van Energy Engineering. Ook bij het verkrijgen van de grondstoffen wordt gekeken naar de milieuvriendelijkheid. Bovendien hebben de werkers ook een veilige en gezonde werkomgeving. Zo worden er tijdens de productie geen schadelijke chemicaliën gebruikt, en wordt er goed omgegaan met afvalstoffen. Tsja, niemand gaat zichzelf natuurlijk lopen vergiftigen – weer een mooi voorbeeld van hoe werkerscontrole automatisch zorgt voor grotere milieuvriendelijkheid!
In samenwerking met kleine boeren
Bovendien is Oporajeo in 2020 van start gegaan met een initiatief om op grote schaal biologische producten in te kopen van kleine boeren, die dan direct worden doorverkorcht aan consumenten of kleine winkels. Daartoe hebben ze een gedetailleerde database ontwikkeld van bijna 10.000 kleine boeren. Aan hen bieden ze opleiding in moderne lanbouwtechnieken, biologische landbouw alsook geavanceerde landbouwwerktuigen en machines. Ook zijn ze van plan de boeren te voorzien van efficiente werktuigen voor lage kosten, en te ondersteunen in het produceren van biologische compost rijk in voedingstoffen. In Dhaka, de grootste stad van het land, is er inmiddels al een hub voor biologische producten opgericht, met daarbij ook verschillende hubs voor het bezorgen van producten en outlets voor verkoopt. Daarnaast spelen ze ook een rol als groothandel voor kleine winkels in Dhaka, Chottogram, Naryanganj, Rasjhahi, etc.
Onderdeel van de benadering is daarnaast om eerlijke prijzen voor zowel producenten als consumenten te bewerkstelligen door minder tussenpersonen en winstdeling met boeren. Daarnaast kan er ook makkelijk online besteld worden, en is er aandacht voor het behouden van inheemse plantensoorten; traceability en voedselveiligheid; onderzoek naar en ontwikkeling van betaalbaar maar gezond eten voor het grote deel van de bevolking dat onder de armoedegrens leeft; het oprichten van een netwerk voor kennisdeling onder de boeren; het creëeren van een gemeenschap van gezondheidsbeuwste en ethische consumenten geïnteresseerd in zowel de kwaliteit van het voedsel als een goed leven voor de boeren die het produceten; en natuurlijk ook het creëren van werkgelegenheid.
En producten van de hoogste kwaliteit
Tenslotte is de kwaliteit van de producten van Oporojeo natuurlijk ook een belangrijk speerpunt. Gedurende het hele proces van het ophalen van de grondstoffen tot het uiteindelijke product zijn er kwaliteitscontroles. Zo worden de grondstoffen grondig getest, en is er voorafgaand aan elke levering nog een laatste controle. Daarbij worden internationale maatstaven gehanteerd. Bovendien heeft Oporajeo sinds 2019 ook hun eigen Research & Development-team, dat zich bezighoudt met het het verbeteren van kwaliteit, technologieën, voorraden en design. Dus niet alleen waren en zijn hun producten al van hoge kwaliteit, het wordt steeds beter!
Interesse? Koop hier hun producten. (Momenteel verkopen we alleen de bandanas, maar we zijn contact aan het leggen voor andere producten).
Bronnen:
